شرکت مشاور: استودیو معماری دفتر دوم
همکاران طراحی: گلنوش طهرانی، سارا قدیمی، مرتضی عباس پور
سازه: کورش آشوری
تاسیسات الکتریکی: رسوا گراوند
تاسیسات مکانیکی: حسین صنایعی
سازنده/اجرا: شرکت شالوده سازان امروز
مدیر اجرایی پروژه: مجید آشوری
تیم اجرایی پروژه: مهندس باقی نژاد، مهندس رنجبر
سرپرست کارگاه: کسری باقی نژاد
سه بعدی و ارائه: مرتضی عباسپور
عکاس: محمد حسن اتفاق ( تصاویر 1 تا 4 ) ، شایان اصغری ( سایر تصاویر )
کارفرما: بخش خصوصی
موقعیت پروژه: ایران، تهران، فشم، حدفاصل روستای آبنیک و زایگان، پلاک 8
نوع: مسکونی ویلا
مساحت سایت: 1077 متر مربع
مساحت کل ساخته شده:: 1288 متر مربع
تاریخ طراحی: 1398/12/13 الی 1399/03/21
تاریخ شروع و اتمام اجرا: 1399/02/12 الی 1400/11/12
وضعیت: ساخته شده
متریال های پروژه: چوب ترمو، سیمان، فلز، سرامیک اسلب، سنگ مرمریت، تایل بتن اکسپوز
بودجه پروژه: 22 میلیارد تومان
جوایز و افتخارات: فینالیست دوازدهمین جایزه ملی طراحی داخلی ایران – هنر معماری
کلامی از معمار اثر: پروژه ویلای نور و شفافیت واقع شده در یکی از روستاهای شهرستان فشم بوده که هم جواری های آن از ضلع شمال با گذر اصلی، ضلع جنوبی با رودخانه، ضلع شرقی با پلاک همسایه و بخشی از ضلع غربی با رودخانه و بخش دیگر پلاک همسایه می باشد. توپوگرافی زمین به گونه است که از سمت جاده (ورودی اصلی) به سمت رودخانه اختلاف ترازی بیش از 16 متر وجود داشته که همین موضوع باعث ایجاد فرم پلکانی بنا شده و در داخل ویلا، فضاها با کاربری های مختلف در 4 تراز (طبفه) واقع شده بود.
مساله اصلی
محدودیت دید و عدم نفوذ نور در طبقات، ناخالصی فضاها، آلودگی های بصری داخلی و حس تاریکی و سردی فضاهای مختلف و هم چنین کیفیت پایین ساخت اولیه، در عین کامل بودن تمام امکانات رفاهی از مهم ترین عواملی بود که کارفرمای پروژه در ابتدا تصمیم بر تخریب سازه موجود و ساخت مجدد ویلای دلخواه گرفت و در ادامه با ارائه ی پیش طرح ها از سوی طراح، کارفرما متقاعد به انجام تغییرات و بازسازی پروژه مذکور گرفت که پاسخگویی مناسب به مشکلات ذکر شده، دغدغه اصلی طرح و تولید کانسپت پروژه بوده است.
شکل گیری ایده
توجه به قرارگیری بنا در موقعیت جغرافیایی بسیار خاص که دید در راستای جنوب و جنوب غرب را به دره و رودخانه به صورت تواماً فراهم ساخته، یکی از مهمترین نقاط قوت این پروژه (از لحاظ دید های داخل) می باشد. به همین دلیل تمرین و ارئه راهکار در راستای افزایش میزان شفافیت به منظور استفاده از این دید و افزایش میزان ورود نور کنترل شده به درون فضاها از جبهه های مختلف و ایجاد حس زندگی در فضاهای داخلی از جمله مهمترین عناصر مشخص کننده روند پیش رو طراحی پروژه مذکور بوده است. همچنین چالش و دغدغه برای ارتقای کیفیت فضایی ورود نور در طبقات مخصوصا طبقه منفی دو موضوعی بود که ارائه پاسخ مناسب به آن هم راستا با ایده ی کلی پروژه بوده است. دقیقا موضوعی که بنای موجود قبلی بهره ای از آن نبرده بود و کارفرما را به فکر تخریب بنا و ساخت ویلایی نو در همین محل انداخته بوده است.
پیاده سازی ایده
به منظور پیاده سازی ایده های مذکور، سازه اصلی پروژه مورد بررسی قرار گرفت. تغییر توده های پر در مقطع طولی به توده های خالی و شفاف، یکی از مهم ترین تصمیمات طراحی جهت ورود نور به طبقه ی -2 بوده است. به منظور ایجاد حس سرزندگی در فضای استخر که عملا به دلیل سردی و بی روحی فضا در کنار مشکالت فنی آن مدتی بی استقاده مانده بود، اقدام به گودبرداری و عقب نشینی دیوار حائل شمالی شد و نهایتاً با تعبیه نورگیری از سقف که این امکان از فضای خالی ایجاد شده در دل پروژه بدست آمده و اجرای دیوار سبزی به مساحت 40 مترمربع و هم چنین الحاق بالکنی به سمت حیاط اصلی به منظور پیوند فضای بسته استخر با فضای باز، تغییراتی کالبدی در راستای افزایش کیقیت فضایی، ابعادی و بصری در فضای مذکور ایجاد گردید.
سالن اصلی ویلا که در طبقه -1 واقع شده بود، دارای پنجره هایی آپارتمانی بود به نحوی که کمترین بهره را از دید و منظر خاص آن بستر می برد و درون ویلا به اندازه ی یک آپارتمان معمولی تاریک و سرد و مملو از جزئیات اضافی بود که فرصت لذت بردن از یک ویلا در این بستر و موقعیت خاص را از مخاطب و بهره بردار آن سلب کرده بود. همچنین قرارگیری شاه نشین به صورت نیم طبفه در بالای آشپزخانه به نحوی بود که نه خود شاه نشین از ا کیفیت فضایی مطلوبی بخوردار بود و نه آشپزخانه که در زیر آن واقع شده بود. ارتقاع کوتاه آشپزخانه از یک سو و دلگیزی شاه نشین و همچنین تاریک بودن این قسمت از سالن، طراح را به آن داشت تا با راهکاری جدید و حفظ کالبد فضای قبلی با استفاده از اسکای لایت سقف در بالای شاه نشین و همچنین استفاده از متریال شیشه ای در کف آن، حس پویایی، سرزندگی را یه این 2 فضای قبلی اضافه کند و شاه نشینی که قبلا توسط کارفرما به فضایی به استفاده بدل شده بود، امروز به عنوان اولین مقصد کافرما مورد استفاده قرار می گیرد. تاثیر این اتفاق و ورود نور به فضا از این جبهه از سالن به همراه افزایش میزان بازشو در این طبقه و اضافه کردن تراس جنوبی در امتداد سالن و رو به رودخانه، گویی کل طبفه -1 را با همان کالبد گذشه ولی در بهترین وضعیت خود قرار داده نا پروژه و مخاطب بیشترین بهره را از خواستگاه آن ببرند.
شکل گیری پروژه
ورود به بنای پروژه در تراز همکف بود و طبقات اصلی در زیر همکف قرار داشتند. از آن جایی ورودی بنا در راستای ورودی خیابان به ملک بود، تصمیم بر آن شد تا محل ورودی به بنا با 90 درجه چرخش در ضلع جنوبی انجام شود تا دید مستقیم به داخل از محوطه محدود شود.
از دیگر موارد که طبق برنامه فیزیکی درخواستی کارفرما بود، افزایش تعداد خواب های ویلا اعلام شده بود. تبدیل فضای انباری های مختلف طبقه 1- (زیرزمین پارکینگ همکف) به 3 سویت مهمان مجزا نیز از دیگر از اقداماتی بوده است که از نظر عمکردی در بنا انجام شده است. نورگیری این فضاها از همان ایجاد توده خالی در مرکز بنا بدست آمد که پیش تر در مورد تامین نور فضای استخر از این توده خالی برای طبقه -2 صحبت شد.
تاسیسات قبلی پروژه به صورت موتورخانه ای بوده و سیستم سرمایش آن ترکیب پنکه و اسپیلت، سیستم گرمایش ترکیب فن کوئل، گرمایش از کف و شوفاژ بوده است که به منظور افزایش کیفیت فضایی متناسب با تغییرات پیشنهادی، به سرمایش داکت اسپیلت، تغییراتی در گرمایش از کف و تعمیر موتورخانه اقدام و پیاده سازی گردید.
تغیبرات اساسی در اتاق خواب های طبقه -2 و تبدیل سالن ورزش به مستر اصلی پروژه در ضلع جنوب و رو به رودخانه از دیگر اقدامات انجام شده در کالبد ویلای قدیمی بود. استفاده از رنگ های سفید و توسی و حذف تزئیات قدیمی بنا و استفاده از فرم ها و سطوح خالص از جمله اقداماتی بود که مخاطب را در داخل فارغ از توجه به المان های زائد، به استفاده هرچه بیشتر از لوکیشن پروژه، نور و منظر دعوت می کرد.
کلیه اقدامات ذکر شده منجربه شکل گیری پروژه در راستای پاسخ به مسئله اصلی پروژه با نگاه به ایده و طرحمایه آن شد و نهایتا طرح ارائه شده به کارفرما با در برگیری تمامی موارد ذکر شده در قبل، کارفرما را بر آن داشت تا با بودجه ای محدود تر، تمامی خواسته های خود و حتی فراتر از آن را در کالبد همان ویلای قدیمی به دست آورده و تجربه ای جدید و توصیفی نو از بستر پروژه داشته باشد.
تحریریه تخصصی و اختصاصی مجله معمار رسانه
منبع: استودیو معماری دفتر دوم
